વાંચક મિત્રો…
દર વર્ષ ની ફેબ્રુઆરી મહિના ની 1 તારીખે સંસદ માં દેશ નું બજેટ રજૂ કરવા માં આવે છે.
જેને કેન્દ્રીય બજેટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
મોટા ભાગ ના લોકો ને ખ્યાલ નથી કે બજેટ શું છે????તેને બનાવવા ની પ્રક્રિયા શું છે????
તો જાણો આ બધી રસપ્રદ માહિતી આજના અમારા આ બ્લોગ પર થી….
બજેટ અંગે ના ભારત ના બંધારણ ના નિયમો
ભારતના બંધારણના અનુચ્છેદ 112 મુજબ, દરેક નાણાકીય વર્ષની શરૂઆત પહેલા સંસદમાં બજેટ રજૂ કરવું જરૂરી છે.
કેન્દ્રીય બજેટ આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે ફાળવવામાં આવે છે, જે 1લી એપ્રિલથી શરૂ થાય છે અને આવતા વર્ષની 31મી માર્ચે સમાપ્ત થાય છે.
શું છે કેન્દ્રીય બજેટ????
કેન્દ્રીય બજેટમાં ચોક્કસ નાણાકીય વર્ષ માટે સરકારના અંદાજિત પ્રાપ્તિ અને ચૂકવણીપાત્રોની વિગતો શામેલ હોય છે.
આ બજેટ સ્ટેટમેન્ટ બે મુખ્ય ભાગોમાં વહેંચાયેલું છે -
કેપિટલ બજેટ અને
રેવન્યુ બજેટ.
કેપિટલ બજેટ
મૂડી બજેટ સરકાર-સંબંધિત મૂડી ચુકવણી અને રસીદો માટેનો હિસ્સો ધરાવે છે.
મૂડીની રસીદોમાં જાહેર જનતા અથવા રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) તરફથી લોનનો સમાવેશ થાય છે, જ્યારે મૂડીની ચુકવણીમાં આરોગ્ય સુવિધાઓ, વિકાસ અને જાળવણી માટે થયેલા ખર્ચનો સમાવેશ થાય છે.
રેવન્યુ બજેટ
નામ સૂચવે છે તેમ, આવક બજેટમાં તમામ આવક ખર્ચ અને રસીદોનો સમાવેશ થાય છે. જો આવકનો ખર્ચ આવક કરતાં વધારે હોય, તો સરકારને મહેસૂલ ખાધનો સામનો કરવો પડે છે.
કેન્દ્રીય બજેટનું મહત્વ
કેન્દ્રીય બજેટનો સામાન્ય ઉદ્દેશ્ય સામાજિક ન્યાય અને સમાનતા સાથે આપણા દેશનો ઝડપી અને સંતુલિત આર્થિક વિકાસ લાવવાનો છે. નીચે દર્શાવેલ મુખ્ય ઉદ્દેશ્યો છે.
1.સંસાધનોની કાર્યક્ષમ ફાળવણીની ખાતરી
કરવી.
દેશના શ્રેષ્ઠ હિતમાં ઉપલબ્ધ સંસાધનોનો ઉપયોગ કરવો જરૂરી છે. સંસાધનોની શ્રેષ્ઠ ફાળવણી સરકાર માટે મહત્તમ નફો હાંસલ કરવામાં મદદ કરે છે જેથી કરીને જાહેર સુખાકારીને પ્રોત્સાહન મળે.
2.બેરોજગારી અને ગરીબીનું સ્તર ઘટાડવું
કેન્દ્રીય બજેટનો બીજો ઉદ્દેશ્ય ગરીબી દૂર કરવાનો અને રોજગારીની વધુ તકો ઊભી કરવાનો છે. આ સુનિશ્ચિત કરશે કે દેશનો દરેક નાગરિક તેની ખોરાક, આશ્રયની મૂળભૂત જરૂરિયાતો પૂરી કરવા સક્ષમ છે.
3.સંપત્તિ અને આવકની અસમાનતાઓ
ઘટાડવી
બજેટ સબસિડી અને કર દ્વારા આવકના વિતરણને પ્રભાવિત કરવામાં મદદ કરે છે. તે એ સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરે છે કે સમૃદ્ધ વર્ગ પર ઊંચા દરે કર લાદવામાં આવે છે, જેનાથી તેમની નિકાલજોગ આવકમાં ઘટાડો થાય છે.
4.ટેક્સ માળખા માં બદલાવ
કેન્દ્રીય બજેટ દેશના પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ કરમાં સંભવિત ફેરફારો પણ સૂચવે છે. તે આવકવેરાના દરો અને કર કૌંસમાં ફેરફારો લાવે છે.
કેન્દ્રીય બજેટ ખરેખર નિર્ણાયક છે કારણ કે તેની અસંખ્ય ક્ષેત્રો પર વ્યાપક અસર છે. તેથી, તેનો અર્થ શું છે અને તેનું મહત્વ શું છે તેની જાણકારી હોવી હિતાવહ છે.
અને અમે આશા રાખીએ છીએ કે આવી અગત્યની માહિતી તમને અમારા આ બ્લોગ પરથી મળી હશે... આવી જ રસપ્રદ માહિતી માટે વાંચતા રહો અમારા આ બ્લોગ.